Η εγχείρηση καταρράκτη θεωρείται μια από τις πιο επιτυχημένες και αξιόπιστες χειρουργικές επεμβάσεις. Η αποκατάσταση της όρασης γίνεται σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα και συχνά τα αποτελέσματα είναι θεαματικά
ΕΓΧΕΙΡΗΣΗ ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ
Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες που πραγματοποιήθηκαν, είναι φανερό πως οι ασθενείς που υποβλήθηκαν σε εγχείρηση καταρράκτη μείωσαν το ποσοστό πρόκλησης αυτοκινητιστικού δυστυχήματος κατά 50%.
Όσοι δεν επιθυμούσαν να υποβληθούν σε επέμβαση, οδηγούσαν πολύ λιγότερο από τους ήδη χειρουργημένους και διένυαν περίπου τα μισά χιλιόμετρα από αυτούς. Το γεγονός αυτό αποτελεί ένδειξη ότι ο καταρράκτης περιορίζει σε μεγάλο βαθμό την κινητικότητα των ανθρώπων και τη διαβίωση τους.
Αυτός ο περιορισμός στην οδήγηση – μία ικανότητα που συνήθως χρειάζεται καθημερινά στον τρόπο ζωής των σύγχρονων ανθρώπων, λόγω αποστάσεων ή εργασίας – επηρεάζει αρκετά την ποιότητα ζωής κάποιου, ο οποίος επιθυμεί να είναι αυτόνομος, ικανός και ενεργός στην καθημερινότητα του.
Παρά τα τόσα οφέλη που αποκομίζει ο ασθενής που υποβάλλεται σε εγχείρηση του καταρράκτη, όπως για παράδειγμα η δυνατότητα οδήγησης και η πραγματοποίηση πολλών δραστηριοτήτων στην καθημερινότητά του, καθώς επίσης και η βελτίωση της ψυχολογικής του κατάστασης, υπάρχουν πολλοί ασθενείς που διστάζουν και δεν επιθυμούν να χειρουργηθούν.
Η αναβολή αυτή μπορεί να οφείλεται στην έλλειψη υποστήριξης από το οικογενειακό περιβάλλον, στην ανάγκη τους να αποκαταστήσουν άλλες χρόνιες παθήσεις που τους ταλαιπωρούν ή στο ότι έχουν λανθασμένη εντύπωση για την διαδικασία της εγχείρησης, για το χρόνο που απαιτείται και για το τρόπο αποκατάστασης, θεωρώντας ότι θα χρειαστεί αρκετός χρόνος ώστε να επανέλθουν στην καθημερινότητα τους μετά από μία εγχείρηση καταρράκτη.
Πλέον η εγχείρηση του καταρράκτη πραγματοποιείται ανώδυνα χωρίς να είναι απαραίτητη η νοσηλεία στο νοσοκομείο, ενώ ο ασθενής σε διάστημα εντός ολίγων ημερών θα είναι ικανός να επιστρέψει στις καθημερινές του δραστηριότητες.
Καταρράκτης. Τι είναι;
Εμφανίζεται όταν η συσσωρευμένη πρωτεΐνη του φακού του ματιού προκαλεί θόλωση η οποία θα δυσκολέψει την όραση.
Είναι λοιπόν η θόλωση του φυσικού φακού του οφθαλμού. Ο φυσιολογικός, υγιής φακός είναι διαφανής και το φως καθώς περνά μέσα από αυτόν οδηγείται στον αμφιβληστροειδή και την ωχρά κηλίδα για τη δημιουργία φυσιολογικής όρασης.
Η θόλωση του φακού μπορεί να μειώσει την όραση, να διαταράξει την αντίθεση των χρωμάτων, δηλαδή τα χρώματα δε θα φαίνονται τόσο ζωηρά όπως παλιά και γενικότερα δημιουργεί στον πάσχοντα δυσκολίες στις καθημερινές του δραστηριότητες.
Όσο πιο έντονη και πιο προχωρημένη είναι η εκφύλιση του φακού (θόλωση) τόσο πιο επιβαρυμένη είναι η όραση και κατ’ επέκταση η ποιότητα ζωής του ασθενούς.
Αίτια.
- ΗΛΙΚΙΑ.
- Προηγούμενο τραυματισμός του οφθαλμού, Τραυματικός καταρράκτης
- Προηγούμενη οφθαλμική φλεγμονή
- Καταρράκτης από μεταβολικά νοσήματα(σακχαρώδη διαβήτη, σύνδρομο υπασβεσταιμίας κλπ.)
- Τοξικοί παράγοντες ή φαρμακευτικοί παράγοντες (χρήση κορτιζόνη, πιλοκαρπίνης, φάρμακα για τον έλεγχο της χοληστερόλης, κάπνισμα, αλκοόλ, ορμονικές θεραπείες, κλπ)
- Δευτερογενείς καταρράκτες (από χρόνια ιριδοκυκλίτιδα, οξύ γλαύκωμα, υψηλή μυωπία κ.λπ.)
- Συγγενείς καταρράκτες (από ερυθρά, τοξοπλάσμωση, κ.λπ.)
- Κληρονομικοί καταρράκτες.
- Προγεροντικοί καταρράκτες σε ασθενείς μικρότερης ηλικίας
- Υπεριώδης ακτινοβολία
Ο πιο συχνός είναι ο καταρράκτης που σχετίζεται με την ηλικία. Σύμφωνα με μελέτες που έχουν γίνει, οι άνθρωποι ηλικίας 65-70 ετών παρουσιάζουν 1 στους 2 καταρράκτη ποσοστό που αυξάνεται στο 70% σε ηλικίες άνω των 75 ετών.
Η θόλωση του φακού είναι το συχνότερο αίτιο ελάττωσής της όρασης σε ανθρώπους άνω των 40 ετών.
Συμπτώματα
Ένα από τα πρώτα συμπτώματα είναι η αλλαγή της συνταγής των γυαλιών σε μικρό χρονικό διάστημα από την τελευταία εξέταση.
Η δυσκολία στο διάβασμα, στο να διακρίνει κανείς καθαρά πρόσωπα και εικόνες στην τηλεόραση, καθώς και δυσκολία στην οδήγηση είναι συχνά.
Αν ο καταρράκτης είναι κεντρικός εκδηλώνεται με δυσχέρεια στο δυνατό φως και σχετική μυωπία η οποία βελτιώνει αρκετά την κοντινή όραση.
ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗ. Υπάρχει τρόπος να εμποδιστεί;
Δεν είναι απολύτως γνωστό το τι προκαλεί την εκφυλιστική αυτή κατάσταση. Μπορούμε να καθυστερήσουμε την εμφάνισή του όμως αν:
- Αποφύγουμε τις υπεριώδεις ακτινοβολίες
- Γίνει διακοπή του καπνίσματος
- Ρύθμιση των μεταβολικών παθήσεων όπως πχ του Σακχαρώδους διαβήτη.
- Ρυθμίσουμε τις διατροφικές μας συνήθειες. Η μεσογειακή δίαιτα και γενικότερα η διατροφή πλούσια σε λαχανικά μπορεί να έχει ευεργετικά αποτελέσματα.
Πότε πρέπει να γίνει μια επέμβαση καταρράκτη;
Όταν τα συμπτώματα θα ξεκινήσουν, η συνταγογράφηση νέων γυαλιών για διάβασμα η για την μακρινή απόσταση μπορεί αν βοηθήσει τον ασθενή αλλά για μικρό χρονικό διάστημα καθώς ο καταρράκτης εξελίσσεται και η συνταγή συνεχώς μπορεί να μεταβάλλεται.
Πολλοί ασθενείς, λανθασμένα πιστεύουν θεωρούν ότι η μείωση της όρασης είναι επακόλουθο της ηλικίας τους.
Τα πράγματα όμως δεν είναι έτσι ακριβώς. Θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η εγχείρηση καταρράκτη είναι μια ανώδυνη διαδικασία για την επαναφορά της όρασης στα φυσιολογικά -προ καταρράκτη επίπεδα. Αποτελεί τη συχνότερη και πιο επιτυχημένη χειρουργική επέμβαση που γίνεται στις Η.Π.Α., με πάνω 3.000.000 ασθενείς να υποβάλλονται σε εγχείρηση καταρράκτη ετησίως.
Ο ασθενής θα πρέπει να υποβληθεί σε χειρουργείο καταρράκτη όταν είναι δική του επιθυμία για να βελτιώσει την οπτική του οξύτητα και την ποιότητα της όρασής του καθώς και για να και την επιστρέψει στις προ καταρράκτη δραστηριότητές του.
Με τη νέα μικροχειρουργική μέθοδο επέμβασης, η πάθηση αυτή θα πρέπει να χειρουργείται όταν ο καταρράκτης μειώσει κατά 50% την όραση του ασθενούς. Σε περιπτώσεις πολύ προχωρημένης θόλωσης και αυξημένης σκληρότητας του φακού, ο δείκτης δυσκολίας της επέμβασης γίνεται μεγαλύτερος και είναι πιθανότερη η εμφάνιση διεγχειρητικών επιπλοκών.
Όταν λοιπόν κάποιος δυσκολεύεται να οδηγήσει κατά τις βραδινές ώρες, να διαβάσει ή να δει τηλεόραση τότε ίσως είναι η κατάλληλη στιγμή να προχωρήσει σε χειρουργική επέμβαση του καταρράκτη.
Η ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗ:
Η επέμβαση είναι ο μόνος τρόπος για να θεραπεύσει τον καταρράκτη του. Κατά την εγχείρηση ο θαμπός-σκληρός φακός αφαιρείται με την μέθοδο της φακοθρυψίας (δηλαδή με τη μέθοδο του θρυμματισμού του φακού) και αντικαθίσταται από ένα μόνιμο τεχνητό ένδοφακό. Όλα αυτά γίνονται διαμέσου μικροσκοπικών τομών. Ο ενδοφακός παραμένει για το υπόλοιπο της ζωής του ασθενούς στο μάτι.
Υπάρχει περίπτωση θόλωσης της φυσικής μεμβράνης του οφθαλμού (οπίσθιο περιφάκιο) και ο ασθενής θα παρουσιάσει ξανά τα συμπτώματα του καταρράκτη. Έτσι θα χρειαστεί ένα εφάπαξ καθάρισμα του οπισθίου τμήματος του φακού με τη χρήση laser.
Συχνές ερωτήσεις για το χειρουργείο του καταρράκτη.
- Η επέμβαση απαιτεί γενική ή τοπική αναισθησία;
Η επέμβαση καταρράκτη με τη μέθοδο της φακοθρυψίας ΔΕΝ απαιτεί γενική αναισθησία. Πρέπει να εξατομικεύεται ανάλογα με το δείκτη συνεργασίας του κάθε ασθενούς. Είναι εντελώς ΑΝΩΔΥΝΗ και γίνεται με τη χρήση τοπικών αναισθητικών σταγόνων ή τοπικής αναισθητικής ένεσης σε δυσκολότερες περιπτώσεις.
- Πόσο διαρκεί το χειρουργείο καταρράκτη;
Ο καθαρός χειρουργικός χρόνος είναι περίπου 15-20 λεπτά. Απαιτείται όμως ένας προ-εγχειρητικός έλεγχος καθώς και μια λήψη ιστορικού από τον αναισθησιολόγο του τμήματός. Θα χρειαστεί επίσης να παραμείνει ο χειρουργημένος ασθενής στην κλινική για ένα ασφαλές χρονικό διάστημα μετά την επέμβαση.
- Το χειρουργημένο μάτι πρέπει να κλείσει με γάζες;
Tο χειρουργημένο μάτι δεν κλείνει με γάζες και ο ασθενής μπορεί να φύγει μόνο με τη χρήση γυαλιών ηλίου.
- Πότε βλέπει κανείς καθαρά μετά το χειρουργείο του καταρράκτη;
Η όραση αρχίζει να καθαρίζει μετά από αρκετές ώρες από το χειρουργείο του καταρράκτη. Το αποτέλεσμα σταθεροποιείται μετά τις πρώτες 20 ημέρες.
- Τι πρέπει να αποφεύγει κανείς μετά το χειρουργείο;
Τον πρώτο καιρό ο ασθενής θα πρέπει να κάνει χρήση της μετεγχειρητικής αγωγής του και να αποφεύγει τα παρακάτω:
- Τρίψιμο του χειρουργημένου οφθαλμούμε πίεση.
- Το παρατεταμένο σκύψιμο
- Το κολύμπι και η έντονη σωματική άσκηση.
- Το βρέξιμο του χειρουργημένου ματιού
Ενδοφακοί
Οι ασφαιρικοί φακοί (aberrationfree) που χρησιμοποιούμε στην εγχείρηση καταρράκτη, βελτιώνουν τη όραση σε διαφορετικές συνθήκες φωτός, βοηθώντας κυρίως τους οδηγούς να οδηγούν με περισσότερη ασφάλεια και αυτοπεποίθηση.
Σε μελέτη που έγινε σε συνθήκες βραδινής οδήγησης, οι οδηγοί με ασφαιρικούς ενδοφακούς έβλεπαν γρηγορότερα ανθρώπους που διέσχιζαν διάβαση πεζών σε σχέση με τους οδηγούς που είχαν κάποιο συμβατικό φακό. Κατά συνέπεια είχαν το πλεονέκτημα να αναγνωρίσουν κάποιον πεζό από μακριά και να φρενάρουν σε απόσταση 13,5 μέτρα από αυτόν όταν η μέση ταχύτητά τους ήταν 60χλ/ω (0,5 δευτερόλεπτα γρηγορότερα) σε σχέση με τους οδηγούς με συμβατικούς φακούς.
Οι ασφαιρικοί ενδοφακοί προσφέρουν 31% καλύτερο contrast σε συνθήκες κανονικού φωτισμού και 53% καλύτερο contrast σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού, συγκριτικά με τους συμβατικούς φακούς.
Ποιος είναι ο καταλληλότερος φακός για κάθε περίπτωση;
- Μονοεστιακός ενδοφακός
Είναι ο φακός που μπορεί να διορθώσει τη μακρινή όραση. Ο ασθενής θα χρειαστεί γυαλιά για την κοντινή του όραση μετά το χειρουργείο.
- Τορικός ενδοφακός (φακός διόρθωσης αστιγματισμού)
Οι φακοί αυτοί διορθώνουν τον αστιγματισμό. Ο ασθενής μετά το χειρουργείο θα μπορεί να δει πολύ καθαρά χωρίς τη χρήση βοηθητικών γυαλιών μακριά αλλά θα εξακολουθεί να χρειάζεται γυαλιά για διάβασμα.
- Πολυεστιακός ενδοφακός
Μειώνουν σημαντικά την ανάγκη χρήσης γυαλιών. Η βασική ιδιότητα του φακού αυτού είναι να κάνει διπλή εστίαση (κοντινή και μακρινή). Ο ασθενής θα λύσει την ανάγκη βοηθητικού μέσου (γυαλιών) για το διάβασμα και την μακρινή απόσταση. Οι φακοί αυτοί δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες της μέσης απόστασης (απόσταση από ηλεκτρονικό υπολογιστή).
- Τριπλοεστιακός ενδοφάκός
Έχει ίδιες ιδιότητες με τον πολυεστιακό ενδοφακό. Το πλεονέκτημα του είναι ότι μπορεί να καλύψει και την μέση απόσταση χρήσης ηλεκτρονικού υπολογιστή).
- Πολυεστιακός τορικός ενδοφακός
Μειώνουν την ανάγκη χρήσης γυαλιών . Πέρα από την αποκατάσταση της κοντινής και μακρινής όρασης, ο φακός αυτός θα λύσει και το πρόβλημα του αστιγματισμού και έτσι μετεγχειρητικά ο ασθενής αποκτά μια ποιοτικότερη όραση.
ΤΙ ΓΥΑΛΙΑ ΘΑ ΧΡΕΙΑΣΤΟΥΝ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΕΜΒΑΣΗ;
Σε κάποιες περιπτώσεις ο ασθενής θα χρειαστεί γυαλιά μετά την επέμβαση καταρράκτη. Με το σωστό προεγχειρητικό έλεγχο καθώς και την κατάλληλη επιλογή ενδοφακού η πιθανότητα χρήσης γυαλιών ελαχιστοποιείται.
ΜΠΟΡΕΙ Ο ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗΣ ΝΑ ΕΠΑΝΕΜΦΑΝΙΣΤΕΙ;
ΟΧΙ γιατί πολύ απλά ο φυσικός φακός του οφθαλμού αφαιρείται.
ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΕΓΧΕΙΡΗΣΗ ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗ
ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΟΥ
Ο ασθενής θα πρέπει να ενημερώσει τον χειρουργό του για τυχόν αλλαγές της γενικής θεραπείας του πριν το χειρουργείο.
Λόγω της αποφυγής του νερού για αρκετές μέρες μετά το χειρουργείο στην περιοχή του κεφαλιού, ο ασθενής θα πρέπει να έχει φροντίσει την προσωπική του υγιεινή από τις προηγούμενες μέρες.
Καθαρίστε το πρόσωπό και τα βλέφαρά σας από το make-up 2-3 ημέρες πριν την επέμβαση με τη χρήση υγρού σαπουνιού ειδικού για την πλύση του προσώπου.
- Θα πρέπει να αποφευχθεί η στερεά τροφή τουλάχιστον 12 ώρες πριν το χειρουργείο, καθώς και υγρά όπως γάλα, κρέμα, χυμό πορτοκάλι, κ.λπ.
- 2 ώρες πριν το χειρουργείο μπορεί ο ασθενής να πιεί καθαρά υγρά όπως καφέ ή τσάι. Απαγορεύονται όμως τα προϊόντα γάλακτος.
- Πρέπει να πάρετε τα φάρμακά σας κανονικά πριν το χειρουργείο με εξαίρεση την ινσουλίνη που θα σας χορηγηθεί μετά το χειρουργείο.
Τα πολύτιμα αντικείμενα και τα προσωπικά κοσμήματά σας και ρολόγια θα πρέπει να παραμείνουν στο σπίτι.
ΠΡΙΝ ΤΟ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΟ
Για λόγους ασφαλείας ο αναισθησιολόγος της κλινικής θα σας πάρει ένα σύντομο ιστορικό πριν την επέμβαση. Ο βοηθός του αναισθησιολόγου θα σας τοποθετήσει στο χέρι έναν φλεβοκαθετήρα ο οποίος θα χρησιμεύσει σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης καθώς και για την πιθανή χορήγηση μέθης σε περιπτώσεις έντονου στρες.
ΚΑΤΑ ΤΟ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΟ
Το πρόσωπο σας θα καλυφθεί με ένα αποστειρωμένο χειρουργικό πανί και στο μάτι στο οποίο θα χειρουργηθεί θα σας τοποθετηθεί ένας ειδικός βλεφαροδιαστολέας για να αποφευχθεί ο βλεφαρισμός (άνοιγμα και κλείσιμο ματιών) κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Μετά το πέρας του χειρουργείου θα ξαπλώσετε στο δωμάτιο σας για 30 λεπτά όπου θα σας δοθούν οι μετεγχειρητικές οδηγίες καθώς και κάτι για να φάτε και να πιείτε.
Πρώτες ώρες μετά την επέμβαση
Μετά την επέμβαση μπορείτε να παρακολουθήσετε τηλεόραση ή ακόμα και να διαβάσετε, σε περίπτωση που αυτό σας ευχαριστεί και δεν σας δημιουργεί το οποιοδήποτε πρόβλημα. Επιστρέψτε κανονικά στη διατροφή σας από την πρώτη κιόλας μέρα.
Κολλύρια μετά την επέμβαση
Από τις πρώτες ώρες μετά την επέμβαση ο ασθενής θα πρέπει να ξεκινήσει τη χρήση των κολλυρίων που θα του έχουν συνταγογραφηθεί. Η χρήση τους θα πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τις οδηγίες του ιατρού σας. Κατά την ενστάλαξη, ο ασθενής δεν θα πρέπει να αγγίζει το πάνω βλέφαρο αλλά μόνο το κάτω, και η ενστάλαξη να γίνεται στο κάτω εκκόλπωμα. Αν πρέπει να βάλετε 2 κολλύρια την ίδια ώρα θα πρέπει να αφήσετε ένα κενό 3-5 λεπτών μεταξύ τους.
Αν είστε ασθενής με γλαύκωμα θα πρέπει να συνεχίσετε κανονικά τις υπόλοιπες θεραπείες σας, σύμφωνα πάντα με τις οδηγίες του ιατρού σας.
Τι πρέπει να αποφύγουμε για τις 10-14 πρώτες μέρες.
Η επέμβαση καταρράκτη είναι μια επέμβαση που γίνεται με μικροτομές. Η επούλωση και η σύγκλιση των τομών γίνεται χωρίς χρήση ραμμάτων οπότε ο ασθενής θα πρέπει να προσέξει κατά τη διάρκεια της αποθεραπείας τα παρακάτω:
Μην σηκώσετε βαριά αντικείμενα.
Μην βρέξετε το χειρουργημένο μάτι.
Αποφύγετε το βαθύ σκύψιμο.
Η θολή όραση, η δακρύρροια και πολλές φορές η αίσθηση ξένου σώματος στον χειρουργημένο οφθαλμό είναι φυσιολογικά για την πρώτη μετεγχειρητική ημέρα.
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
Θεωρητικά η επούλωση ολοκληρώνεται μετά τη δεύτερη εβδομάδα. Τότε θα γίνει μια επανεξέταση και θα σας συνταγογραφηθούν τα νέα σας γυαλιά εφ’ όσον χρειάζονται.
Πότε πρέπει να ανησυχήσω;
O πόνος στον χειρουργημένο οφθαλμό, η μόνιμη θόλωση της όρασης που δεν βελτιώνεται, και ο ερεθισμός με πυώδεις εκκρίσεις, είναι συμπτώματα που πρέπει άμεσα να εξετασθούν.Αν δείτε κάτι από τα παραπάνω ή αν παρατηρήσετε έντονες λάμψεις ή κάποιο πέπλο που καλύπτει την όρασή σας τότε επικοινωνήστε με τον οφθαλμίατρό σας.
