Αριστομένους και Παυσανίου 2
info@eye-center.gr

+30 27210 22007

Γλαύκωμα ο σιωπηλός κλέφτης της όρασης

Το γλαύκωμα είναι μια σοβαρή πολυπαραγοντική νόσος. Πρόκειται για τη συχνότερη αιτία μη αναστρέψιμης απώλειας όρασης (4.4εκατομμύρια- 12,3% του πληθυσμού των τυφλών παγκοσμίως).Αφορά το 2% των λευκών ενηλίκων άνω των 40 ετών ενώ συναντάται 4 φορές συχνότερα σε αφροαμερικανούς. Λόγω της γήρανσης του παγκόσμιου πληθυσμού, ο επιπολασμός του γλαυκώματος συνεχώς αυξάνεται. Αξίζει να σημειωθεί πως οι περισσότεροι ασθενείς δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν από γλαύκωμα.

 

Αιτιολογία –παράγοντες κινδύνου

Η αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση είναι συνυφασμένη με το γλαύκωμα. Το ευρύ κοινό θεωρεί πως ο ασθενής που έχει αυξημένη πίεση στους οφθαλμούς απαραίτητα νοσεί. Τα πράγματα όμως δεν είναι ακριβώς έτσι. Πολλές φορές ένας υγιής οφθαλμός μπορεί να παρουσιάσει υψηλή ενδοφθάλμια πίεση (οφθαλμική υπερτονία) ενώ ένας οφθαλμός με απολύτως φυσιολογική πίεση να έχει προχωρημένο γλαύκωμα. Παρ΄ όλα αυτά, η ενδοφθάλμια πίεση αποτελεί τον σημαντικότερο υπολογίσιμο παράγοντα κινδύνου.

Γενικότερα, οι παράγοντες κινδύνου του γλαυκώματος χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τους τροποποιήσιμους και τους μη τροποποιήσιμους. Η αυξημένη ΕΟΠ καθώς και η χρήση κορτιζόνης αφορούν την πρώτη ομάδα ενώ η ηλικία, το οικογενειακό ιστορικό (DNA), η μυωπία, το λεπτό πάχος κερατοειδούς και το ιστορικό τραύματος συνθέτουν την ομάδα των μη τροποποιήσιμων παραγόντων κινδύνου για γλαύκωμα.

Τι δημιουργεί την ενδοφθάλμια υπερτονία;

Το υδατοειδές υγρό είναι το υγρό που γεμίζει το πρόσθιο τμήμα του οφθαλμού. Παράγεται στο ακτινωτό σώμα το οποίο βρίσκεται πίσω από την ίριδα. Το υδατοειδές υγρό περνάει διαμέσου της κόρης και κυκλοφορεί στα πρόσθια διαμερίσματα του οφθαλμού. Η αποχέτευσή του γίνεται διαμέσου της γωνίας του προσθίου θαλάμου. Είναι η γωνία που σχηματίζεται από τον κερατοειδή(διαφανές παράθυρο του οφθαλμού) και την ίριδα. Όταν η ενδοφθάλμια πίεση (ΕΟΠ) είναι φυσιολογική, υπάρχει μια ισορροπία μεταξύ του υγρού που αποχετεύεται και αυτού που παράγεται. Όταν η αποχέτευση επηρεάζεται και εμποδίζεται, όπως είναι λογικό η ενδοφθάλμια πίεση θα αυξηθεί.

Γλαύκωμα
Γλαύκωμα
Γλαύκωμα
Γλαύκωμα

Γλαύκωμα-συμπτώματα

Πολλοί ασθενείς θεωρούν πως το αίσθημα βάρους ή ο οπισθοβολβικός πόνος οφείλονται στην αύξηση της πίεσης του οφθαλμού. Η συχνότερη μορφή γλαυκώματος, το χρόνιο απλό γλαύκωμα, δε δίνει κανένα απολύτως σύμπτωμα και αυτός είναι ο λόγος που χαρακτηρίζεται και ως «ο ύπουλος κλέφτης της όρασης».

Η απώλεια της όρασης ξεκινάει από την περιφέρεια, χάνοντας κάποιες λεπτομέρειες της εικόνας, χωρίς όμως αυτό να γίνεται αντιληπτό από τον ασθενή. Στα τελικά στάδια η όραση είναι σωληνοειδής ή υπάρχει απόλυτη τύφλωση.

 

Γλαύκωμα
Γλαύκωμα

Η μόνη περίπτωση γλαυκώματος που εγκαθίσταται αιφνιδίως με ισχυρό πόνο, ναυτία, θάμβος όρασης και ερυθρότητα του οφθαλμού είναι το οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας το οποίο είναι και κατά πολύ σπανιότερο από το χρόνιο απλό γλαύκωμα ανοικτής γωνίας.

Τύποι γλαυκώματος

Χρόνιο απλό γλαύκωμα ή γλαύκωμα ανοιχτής γωνίας

Σε αυτόν τον τύπο γλαυκώματος η αποχέτευση του υδατοειδούς υγρού είναι ανοιχτή ενώ παρατηρείται και αυξημένη αντίσταση στην εκροή του υδατοειδούς υγρού μέσω του δοκιδωτού πλέγματος. Είναι η πιο συχνή και ύπουλη μορφή γλαυκώματος, καθώς είναι εντελώς ασυμπτωματική.

Γλαύκωμα κλειστής γωνίας (οξύ γλαύκωμα)

Παρατηρείται όταν η γωνία μεταξύ του κερατοειδούς και της ίριδας είναι εντελώς κλειστή. Οι ασθενείς με μεγάλη υπερμετρωπία καθώς και αυτοί μεγαλύτερης ηλικίας έχουν περισσότερες πιθανότητες να το παρουσιάσουν. Συνήθως, συνοδεύεται από ναυτία και εμέτους ή έντονο πονοκέφαλο. Είναι ένα οφθαλμολογικό επείγον και πρέπει να αντιμετωπιστεί το συντομότερο δυνατό.

Υπ’ οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας

Στον τύπο αυτό, ο ασθενής πάσχει από κρίσεις κλειστής γωνίας οι οποίες πολλές φορές μπορεί και να μην γίνουν αντιληπτές. Η ίριδα κλείνει την φυσική αποχέτευση του προσθίου θαλάμου μηχανικά και έτσι τα κύματα αυξημένης πίεσης που δημιουργούνται καταστρέφουν σταδιακά το οπτικό νεύρο. Αρκετά συχνά, οι ασθενείς αυτοί αισθάνονται έντονο άλγος, κυρίως όταν βρίσκονται σε ημίφως, ή βλέπουν φωτοστέφανα (haloes) σε φωτεινές πηγές.

Γλαύκωμα
Γλαύκωμα
Γλαύκωμα
Γλαύκωμα

 

Γλαύκωμα χαμηλής πίεσης (normal tension glaucoma)

Σε μερικούς ασθενείς εμφανίζεται η νόσος ενώ η ενδοφθάλμια πίεση είναι σε φυσιολογικές ή ακόμα και χαμηλές τιμές. Αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν αυτό το είδος γλαυκώματος έχουν οι γυναίκες, οι ασθενείς μεγάλης ηλικίας, οι ασθενείς με νυκτερινή συστηματική υπόταση και κυρίως αυτοί που βρίσκονται σε αντιυπερτασική αγωγή, καθώς επίσης και αυτοί που πάσχουν από το σύνδρομο της υπνικής άπνοιας. Τέλος, η παρουσία αγγειακών φαινομένων, όπως το σύνδρομο Reynaud, έχει κατηγορηθεί ως παράγοντας κινδύνου.

Χρωστικό Γλαύκωμα

Το Pigment dispersion syndrome ή σύνδρομο διασποράς χρωστικής είναι μια πάθηση κατά την οποία χρωστικοφόρα κύτταρα από το πίσω μέρος της ίριδας ταξιδεύουν με την ροή του υδατοειδούς υγρού διαμέσου της κόρης και φράσουν την γωνία του προσθίου θαλάμου που είναι και η βασική αποχέτευση του οφθαλμού. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης και σε βάθος χρόνου την εγκατάσταση της γλαυκωματικής βλάβης (χρωστικό γλαύκωμα).

Σε αυτό το τύπο γλαυκώματος, η ενδοφθάλμια πίεση έχει μια ιδιαίτερα σημαντική διακύμανση που φτάνει σε επίπεδα ιδιαίτερα υψηλά (40mmHg). Παρ’oλα αυτά, οι ασθενείς με σύνδρομο διασποράς χρωστικής δε θα εμφανίσουν όλοι γλαύκωμα. Το 10% των ασθενών θα παρουσιάσει γλαύκωμα σε 10 χρόνια ενώ το 15% σε 15.

Χρωστικό Γλαύκωμα
Χρωστικό Γλαύκωμα
Νεογνικό η συγγενές γλαύκωμα (γλαύκωμα σε παιδιά)

Το γλαύκωμα σε παιδιά είναι ιδιαίτερα σπάνιο. Εντούτοις, υπάρχει η πιθανότητα να εμφανιστεί αμέσως μετά τη γέννηση ή κατά τους πρώτους μήνες- χρόνια της ζωής (συγγενές γλαύκωμα). Είναι μια κατάσταση που αφορά 1 στα 10.000 νεογνά.

Συνήθως, οφείλεται σε μια δυσμορφία ή δυσλειτουργία της γωνίας του προσθίου θαλάμου απ’ όπου αποχετεύεται το υδατοειδές υγρό. Αυτό επισυμβαίνει, λόγω κακής ανάπτυξης κατά την εμβρυική ηλικία.

Το βασικότερο σημείο για την έγκαιρη διάγνωση είναι ο βούφθαλμος. Ο όρος βούφθαλμος υποδηλώνει την αύξηση του μεγέθους του νεογνικού ή παιδικού οφθαλμού, λόγω της υπερτονίας. Σε παιδιά που η πίεση τους είναι ιδιαίτερα υψηλή μπορεί να συνυπάρχει οίδημα στον κερατοειδή που θα τον κάνει πιο θολό. Επίσης, αυτοί οι μικροί ασθενείς θα παρουσιάσουν δακρύρροια και φωτοευαισθησία.

Θεραπείες γλαυκώματος

Ένας στους δύο γλαυκωματικούς ασθενείς στην Ελλάδα δε γνωρίζει ότι πάσχει!!

Έτσι λοιπόν, η πιο σημαντική θεραπεία του γλαυκώματος είναι η πρόληψή του. Ο οφθαλμολογικός έλεγχος πρέπει να γίνεται ανά διετία μετά την ηλικία των 40 ενώ όταν υπάρχουν παράγοντες κινδύνου, ο έλεγχος θα πρέπει να είναι ετήσιος ή και συχνότερος.

Ο βασικός τροποποιήσιμος παράγοντας κινδύνου για το γλαύκωμα είναι η ενδοφθάλμια πίεση, επομένως ο βασικός στόχος της θεραπείας μας είναι η μείωσή της. Η αρχική θεραπευτική προσέγγιση μπορεί να γίνει με κολλύρια ή με τη χρήση laser.

Τα κολλύρια

Τα κολλύρια μπορούν να ρυθμίσουν την πίεση, είτε μειώνοντας την παραγωγή του υδατοειδούς υγρού, είτε αυξάνοντας την αποχέτευση του. Έχει μεγάλη σημασία ο τρόπος και η συχνότητα ενστάλαξης τους για την σωστή ρύθμιση του ασθενούς. Πολλές φορές ασθενείς μεγάλης ηλικίας με ιδιαίτερα μυοσκελετικά ή ρευματολογικά νοσήματα παρουσιάζουν ιδιαίτερη δυσκολία στη σωστή ενστάλαξη των φαρμάκων, με αποτέλεσμα οι θεραπείες τους να κρίνονται αναποτελεσματικές. Αναποτελεσματικές επίσης, μπορεί να κριθούν και όταν υπάρχει κακή συμμόρφωση, δηλαδή όταν ο ασθενής δεν έχει αντιληφθεί την επικινδυνότητα της ανεξέλεγκτης υπερτονίας, και δεν χρησιμοποιεί τακτικά τα φάρμακά του (badcompliance).

Τα laser

Τα laser του γλαυκώματος έχουν μια ιδιαίτερη θέση στην θεραπευτική μας φαρέτρα. Οι θεραπείες αυτές μπορούν να γίνουν σαν πρώτες θεραπείες, αν ο ασθενής δεν επιθυμεί τη χρήση κολλυρίων ή αν υπάρχει δυσκολία στην ενστάλαξη τους. Η θεραπεία με laser έχει δύο βασικούς στόχους:

  • τη μείωση της παραγωγής του υδατοειδούς υγρού
  • την αύξηση της αποχέτευσής του.

Τα lasers που χρησιμοποιούνται και αποτελούν την αιχμή της τεχνολογίας για την θεραπεία του γλαυκώματος είναι το SLT (Selective Laser Trabeculoplasty), το sub-CycloLaser και το endo-cyclo-photocoagulationlaser.

Όταν όλα τα παραπάνω κριθούν αναποτελεσματικά, τη θέση παίρνει η χειρουργική θεραπεία του γλαυκώματος, είτε με απλό χειρουργείο γλαυκώματος είτε με την ένθεση βαλβίδας.

laser του γλαυκώματος
laser του γλαυκώματος
laser του γλαυκώματος
laser του γλαυκώματος

MIGS

Οι νέες χειρουργικές θεραπείες που εφαρμόζονται τα τελευταία χρόνια έχουν βελτιώσει κατά πολύ τα αποτελέσματα του χειρουργείου στο γλαύκωμα αλλά και το χρόνο αποκατάστασης του ασθενούς . Αυτές είναι οι MIGS (Minimal Invasive Glaucoma Surgery). Οι θεραπείες αυτές έχουν εξαιρετικά αποτελέσματα σε γλαυκώματα μέτριας σοβαρότητας ή σε υπερτονίες που δεν χρειάζεται μεγάλη πτώση της ΕΟΠ.

Minimal Invasive Glaucoma Surgery
Minimal Invasive Glaucoma Surgery
Minimal Invasive Glaucoma Surgery
Minimal Invasive Glaucoma Surgery

 

 

 

 

 

Επεμβάσεις

Τραμπεκουλεκτομία – Εν τω βάθει σκληροτομία-Βαλβίδες

Στα γλαυκώματα που δεν απαντούν στις παραπάνω θεραπείες και που απαιτούν μεγαλύτερη ρύθμιση της πίεσης μπορούμε να σταματήσουμε την εξέλιξή τους με τις χειρουργικές τεχνικές της τραμπεκουλεκτομής, της εν τω βάθει σκληρεκτομής ή των βαλβίδων. Με αυτές τις τεχνικές, το υδατοειδές υγρό παροχετεύεται από τον πρόσθιο θάλαμο στον υπερχοριοειδικό χώρο. Αυτό οδηγεί στη μείωση της πίεσης στο εσωτερικό του οφθαλμού και κατ’ επέκταση στη διακοπή της εξέλιξης του γλαυκώματος.

Πρόκειται για αντιγλαυκωματικά χειρουργεία που απαιτούν ιδιαίτερη γνώση και εμπειρία από τον ειδικό γλαυκωματολόγο, έχουν σημαντικό χρόνο αποκατάστασης και μπορούν να δώσουν σημαντικές λύσεις στη ρύθμιση της νόσου.

Τραμπεκουλεκτομία
Τραμπεκουλεκτομία

Μύθοι και Αλήθειες

Διατροφή και Γλαύκωμα

Δεν υπάρχει συσχέτιση διατροφής και γλαυκώματος. Μια μορφή γλαυκώματος, το νεοαγγειακό γλαύκωμα, που κατά κύριο λόγο οφείλεται στο σακχαρώδη διαβήτη, είναι ίσως η μόνη μορφή της νόσου που ο ασθενής θα πρέπει να ρυθμίσει το διαιτολόγιο του. Όχι όμως για την ρύθμιση του γλαυκώματος, αλλά για τη ρύθμιση της βασικής του νόσου, που είναι ο σακχαρώδης διαβήτης.

Κάνναβις, είναι μια καλή θεραπεία για το γλαύκωμα;

Ένας συνεχώς αυξανόμενος αριθμός χωρών προωθούν την φαρμακευτική κάνναβη για την θεραπεία χρόνιων ασθενιών. Η χρήση της κάνναβης έχει δείξει ότι μπορεί μεν να μειώσει παροδικά την ενδοφθάλμια πίεση αλλά για να γίνει αυτό θα πρέπει η δόση που θα χορηγηθεί να είναι εξαιρετικά μεγάλη, γεγονός που μπορεί να είναι απειλητικό για τη ψυχολογική και σωματική κατάσταση του ασθενούς. Συνεπώς, ΟΧΙ, η κάνναβις δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται για την θεραπεία του γλαυκώματος.

Εξειδίκευση στο γλαύκωμα

Ένα από τα σημαντικότερα αίτια απώλειας της όρασης του ασθενούς είναι η ανεπαρκής διάγνωση και η ελλιπής θεραπεία.

Κάποτε η μελέτη και η διάγνωση του γλαυκώματος γινόταν με μία απλή μέτρηση της πίεσης του οφθαλμού. Φυσικά, οι καιροί αυτοί έχουν παρέλθει.

Όλοι οι ασθενείς θα πρέπει να ελέγχονται συστηματικά από τον οφθαλμίατρο με εξειδίκευση στο γλαύκωμα.

Οι απαραίτητες οφθαλμολογικές εξετάσεις για το γλαύκωμα είναι:

  • τονομετρία και τονομετρική καμπύλη
  • γωνιοσκοπία
  • μέτρηση κεντρικού πάχους κερατοειδούς
  • Αξιολόγηση του οπτικού νεύρου και των νευρικών ινών
  • Οπτικό πεδίο

Τέλος, η εκπαίδευση του ασθενούς για την διαχείριση της πάθησής του, την αναγκαιότητα της χρήσης της θεραπείας του, αλλά και ο περιοδικός έλεγχος του οπτικού του νεύρου είναι αυτά που θα μας οδηγήσουν με ασφάλεια στη σταθεροποίηση της νόσου.

«Ο ενημερωμένος ασθενής δε ρωτάει πότε για την πίεση του αλλά για την κατάσταση του οπτικού του νεύρου.»

 

Κέντρο Οφθαλμού

Eye Center 

Google Maps

FB Page

Ανδρέας Καρύδης

Ο Δρ. Ανδρέας Καρύδης είναι χειρουργός οφθαλμίατρος με εξειδίκευση στο γλαύκωμα. Εργάσθηκε επι σειρά ετών σε νοσοκομεία αναφοράς στη μεγάλη Βρετανία και διαθέτει μεγάλη εμπειρία σε περίπλοκα και επιλεγμένα περιστατικά γλαυκώματος παθήσεων της ωχράς κηλίδας καθώς και στη χειρουργική του καταρράκτη.